Friday, August 8, 2008

ZOMI LAWKITE LEH KHANG KIDEMNA. [ ii ].

TONG ZUPI-NUNG or SIALKOPGAWH THU.

Note: " Tong " kammal pen thugen tawh kisai-in kizang hi. Hausapa ' tong " hi. Amah ki tongsak hi. " Tongte " ka inntungpa ahi hi. " Tonna " ah mipi tam kihel hi. " Ton Zupinun" pen vailian mahmah Zomite Ngeina ahi hi. Tongte uap dingin a pai mite pen tonzo, tonzo dingin pai kici hi. Tonzo leh Tonsiim a kibang ahi hi. Tong, zupinung cihbangin kizang hi.

Tong or Zupinung.

Taangthu sungah Dahpa nisagih Zunung ahihmanin a khuang dhol hi, ci-in kigen hi. Thang Ho leh Lian Do te uunau Tong uh hi. Tua taangthute Tonla in kisa hi. Mizogam leh Chin State sungaa Zomi pihte in zong Khuang Chawi naci uh hi. Ton-zunun pen Lawkihun aakhang kidemna sungah a thupipen tawpna ahi hi. Khankhat sungin nihvei kitong thei hi. A masa pen sialtal khat kigo hi. Anihveina ah sialtal khat leh sialpi khat kigo hi. Siakopgo or Sialkopgawh ci uh hi. Tatdan a kibanglian kei zongin Zominam khempeuh in neikim uh hi. Zo suan leh khak khempeuh in tuibuuk a teepmah bang ahi hi.

Hihneihna pen Aakmit-en kici aa kikhakhupna ahi hi. Ton-sialkopgawh pen khahualna kici hi. Khangluite in a sep khempeuh mungtup neilo-in seemmawk lo uh hi. Sihkhit nung nangawnah a kha uh nupakop a suahna ding geelna ahi hi. Zi leh Pasal ahi Nupa suahna pen kipsak-khosak mahmah uh hi. Ih Pu ih Pate tungah diknathu a hilhhilh kha pen Pasian khalo a dang hilo ding hi. Puan kikhuh bang himawkleh a honkhiat ciangin Jesu hong kilang seisai leh kilawmsak hi. A theihloh hangin Pasian-kha tawh tontaktak uh hi. Hih zununna pen gualnopna mawk hilo hi. Pasian hotkhiatna a zak ngeiloh hangin, mihing a bawllai a Pasian guan thuthukkhat vom giugiau lai uh hi.

Kiginkholhna.

Ni-8 sung tawntung Zunung ding ahih ciangin nasiatakin kiguangkuak uh hi. Kumpha tou uh hi. Anlaak khit ciangin Tuuktung ahoih leh sawmngam pan uh hi. Thallohpa ahi Bangkuapi tawh kamkum masa uh hi. A kingaap ciangin Sanggam nihna Zinkhak leh Sunghpi tawh kamkum leuleu uh hi. Tua nihte zong a kingaap leh khensatin a niding seh pah uh hi.

Sagualgo dingte kibeng.

Ton ciangin innteek bek in sago lo hi. Sagualgo ci-in a pawmding innlakah kibeng hi. " Beng" cih pen, sawl, kho, gen, theisak, hilh cihna ahi hi. Kammal zatdan nangawn a munmunah khen se uh hi. Bul leh Teekte banah sanggam leh tanu-khakte lakah deihdeuh leh kilawm a sak teng beng uh hi. Sagualgo ten nungzui nei uh hi. Amau sanggam bul lehteek ciatmah tawh kizui uh ahih ciangin khuabupin baangkimzo thei hi.

Kha-3 sapin zununsung zatding taiteh kideng hi. Taiteh-deng cihpen zusa acihna ahi hi. Zusa acih ciangin zu ding bawl, zu ding huan cihna hitoto hi.

Misam-tuitawi.

Gualnopna pen khanghaamte bektawh picingzo lo hi. Khangno kihello-in nasep kizo lo hi. Khanghamte in vaihawm a, khangnote in seem hi. Khangham leh khangno kithuahdan siam leng, pawlsung, khuasung,gam leh minam thahaatin khangto ding hi. Ih Pu ih Pate in khangnote panmun geelsak uh hi. Amaumun zui-in mapang ahihmanin vaikhempeuh nopci hi.

Innteek gamlum sak dingin misam-tuitawi kici khangno nungak-tangval 30 pan 40 bang cial uh hi. Tuitawite in zuleihna tui, sahuanna tui, a kisam khempeuh koihsak ahih ciangin " tuitawi" kici ahi hi. Khual kohding sawltangzang pen tangvalte kisawl ahih ciangin " Misam" kici hi.

Misam leh tuitawite in kha-3 sapin Zununsung zatding sing ek uh hi. Ehsa-in gamsungah phokeu hi. Tuitawite in innteekte taiteh denpih zelzel hi. Tua zunun hunsung khempeuh nasepdang a omkei leh, lasa ding, laam ding cihbek amau nasep lianpen ahi hi.

Zawlte nasep.

Zawlpa pen sialkhau heek ahi hi.
a. Khau vasat khau vasat aw e, zawl Thang aw khau vasat aw.
b. Zawl Thang aw khau vasat aw sial khihna din kakhua sik zang ei zawl e...

Gawhsimna ahi inntual laizang aa kiphut ding song sui kicial hi. Song dingin simsinggil hoihmahmah kisui sak hi. Ngaingawgil kideih pen hi. Zawl leh Songsuite kikopin gamtang uh hi. Songsui ni leh sialkhau heekni kibang hi. Antawi zong piakhawm uh hi. Songsuihni, sialkhau heekni mahin Tanute in meilah pua uh hi. Meilahpua cihpen khangthak kam hi-a meilahsaat kici zaw hi.

Tonsung kalsuan zia ding geelna.

Ni-8 sung tawntung Zunung ding ahi hi. Nisim gamtat zia ding vaikhempeuh sehkholhsa-in kikoih hi. Nasepdan zui-in a nite minguan dimdiam hi.

Innbawl ni.
Pansik ni.
Sapi ni.
Taangpi sagual gawh ni.
Tanu sagual gawh ni.
Taangpi antawi piak ni.
Tanu antawi piak ni.
Zawl leh Nuphal antawi piak ni.

Innbawlni.

Tongte inn pen ni-8 sung tawntung mipi khawlna leh gualnopna dingmun ahih ciangin a lauhuai azum-ahiam khempeuh hemsiang uh hi. Kaangmei-patau a omlohna dingin niinpa-nahtaak kiphiat siang hi. Innkhuam khempeuh sukip uh hi. Innka, tuangdung leh taangban khempeuh khotakin kihenkip hi. Innka peek leh zawlte guapeektawh tepin khuangkhohtakin kibawl hi. Um leh beel khempeuh kaihkhopsa-in koih uh hi. Tuinaak kipuah hi. Gan gawh dingte innnuai ah kikhum khol hi.

Tuitawite in sing ehkeute nawn uh hi. Pasalte in meiphual sehding singluang keute pua uh hi. Teektatte leh tanute in innsung kisam van khempeuh vaankhawm uh hi. Teektat cih ciangin beh sungaa nungak tangval zatzang teng gennuam ahi hi. Zawlpa in ama sialkhau heek hong koih hi. A kisam khempeuh kimsak diipdeep hi.

Innbawl nasep a mankhit ciangin zu mahtawh kikhimpah khiitkhiit uh hi. Tua nitakin Tonla kisa thei ta hi. Tonla mah sa in gamlum kipan pah hi. hiteng pen innbawlni nasep ahi hi. Innbawlni pen Christian ten kiginni icih pen ahi hi.

Pasik ni.

Pansikni-in Lawigawh kici voktal khat kigo hi. Lawigawh dingin bawng, vok, keel kizang thei hi. Khuangsua kici a, Thallohpa leh ama nungzui sanggam bul teng in sagual go uh hi. Thallohpa in meipum agawhleh songmaam khat kiphutthuah hi. Meipum a cih ciangin bawng tungsiah ganlian gennuam ahi hi.

Innsungpi thoihna vokpi khat leh voktal khat go uh hi. Innsungpi or Bangkuapi ci-in kizang thei hi. A biak uh thupi sakin minlimci nono tawh lokhia uh hi. Pusa thoih zong ci uh hi. Pusa thoih ding ciangin, nupi pawlkhat in tong ding a ci zong omkawikawi hi. Ton-zunun pen innsungpi thoih tawh kibang hi.Inntual-kiu siakkong sakah a lu cialnih aa kigeek Nuhdo-song kiphut hi. Innsungpi thoihna sa a namkimin kila a, tulhiam tawh a khil khit ciangin sialsawl hiang leh sawlsan hiangbawk tawh henkhawmin tua song tungah suang uh hi.

Ton sialgawhdan.

Sun nikaihun pawlin Song leh Gawton kiphut khin hi. Nitumma deuhin khanglui sialhawlhun pawlin sial go hi. Tua sialgawh lapnuamin khuazangin huansak leh innkim dimin mipi na omkholzo uh hi. Sialgo dingin misamte sungpan tangval thahaat kiteng hi. Sialgawh pen tangval thahaat leh a haang kidemna dingin zang uh hi. Sial pen khihsa-in kikhum ngeilo hi. Sialkong panin tuun uh hi. Kongpua atunzawhna ding hanciamin kisihtom a, tangvalte in songlamah kai a, songtungah a khau vial dingin hanciam uh hi. Haanna, manlaanna, haatna a lahnamun hih hunsung teng ahi hi. Sial tawh a haatzaw kidem uh hi. Tua bangin a haatzaw kidem-a, a dian sungteng uh mipi in muhnopsa mahmah hi.

Hi bangin tawlpi khatsung kimawlpih uh hi. Sial pen gim mahmah ta hi. Sialkhau lente zong tawl hi. Sial pen henton a, bikhalaap nuai-ah suangphahlam nga-in lum sak hi.

Phungsung Siampi or Beh Siampi ahi, Tuulpipa.

Beh khempeuh in Tuulpi khatciat nei uh hi. Sialgawh hunsungin innsungah Tuulpipa kigingsa-in na om hi. Tuulpipa in a siampipuan silh hi. Vaphualmul totin sialtei tawi-in hong pusuak hi. A kisialpai sial mai-ah dingin, phuisam nemnem kawmin taitehtui theh theh hi. Tua khit ciangin teipak tawh a te khawhin sun ziau a, nungheilo-in innsunglam zuan dildel hi.

Tua hunlai-in et ding pawidang omlo hi. Sialgawh et pen nasia ngaihsut mahmah hi. Khanglui ten mitam a gen ciangin " sialgawh en bang" cthei uh hi. A ciah ciangin nungak ten tangval meelhoih amuh, tangval ten nungak meelhoih amuh, kikumin baakvaat bang uh hi.

Sialgawh mankhit phetin kuamah ciah pah lo uh hi. Tuulpipa hong pusuah kingaak hi. A tatdan khempeuh encik uh hi. Tuulpipa in gawhsimna-lim ahi, among bepiteh hing tawh aakkeng kipia aa kizem puanzakaang tawh a liangko khuh hi. Mukhasiik leh aakgia sawnkaai totsa-in taiteh-um khat leh teipak hiam tawi-in hong pusuak hi. Siampipa mai-ah Tanupipa or Haitawipa in makaih hi. Tuulpipa bikha hong suah ciangin mikhempeuh in khut beengin awng uh hi.

Hentonsa aa om sial aangngat a, taitehtui theh zeuhzeuhin phuisam hi. Sial ii taklam a vokdawt te sunziau-in innsung lamah tum vingveng hi. Tuulpipa in sial a sutma-in sikha leh hoihlo hi. Sialngawng ki-aat ngeilo hi. Innsungpi thoihna gan gawhmah bangin kigo hi.

Phaitam tualah misam tuitawite kibuphual uh hi. Innka kidawhsak a, ni-8 sung tawntung anneekna leh gualnopna leh tawlngaknamun ahi hi. Nasepdang a om keingal leh lasa hi. Khuang leh zam ging kitawlnga sak lo hi.

Tanute in innsungpi luahin sun tawh zan tawh lumziahziah uh hi. Songte in song nuai-ah zanthapai-in Ailawng to uh hi. Ailawngto cih ciangin Ailawng lasa cihna hi. Ailawng-laamin a laizangah khut zaak dengdangin laam tawntung hi. Damtakin veii ngiaingiai-in sa uh hi.

Sapi ni.

Pansikni khit a ninihna pen Sapini kici hi. Zingsang tungin zu beel-6 kiluup a, songnuai aate kine sak hi. Vaihun pawlin beel gol mahmah nga kiluup leuleu hi. Sial zumeh, ci-in vok khat kigo hi. A tong ngei teng a sa hawmsak hi. Pasikni zanthapai leh Sapini vahun dongin, Songte kici a, songsuite, songpuate, zawlte khempeuh kigawmin song nuaiah Ailawngto [or] Ailawng lasa [or] Ailawnglaamin zanhak uh hi.

Phungdelh-zu leh Puute zutawi.

Sapini ciangin Pasikni aa kigo sialsa kihawm pan hi. Phungdelh-zu kici Behnautaangte delhna [ uapna ] leh Pute tawi zu khempeuh gualkhawm uh hi. Pute in amau innkuan phazah zu tawi a, zanzu dingin kizang hi. Tua ni-in Pute tanh sangawng kipua sak hi.

Pute makai-in Songpi kiimkot a, tuangdung zui-in kilaam hi. A lamsimin gawhsimna ahi Songpi kiimkot hamtang hi. Innka tung bekah laam lo uh hi. Laam atawp ciangin meiphual tuanmit hi. Tua zawh ciangin Putehun a bei ahi hi.

Taangpi sagual gawhni.

A ki-uapna sa kigo khempeuh Sagualgo kici hi. Sagualgawh pen a gol theithei kihanciam hi. Tua ni ciangin Sanggam nihna ahi Zinkhak, Sunghpi, Puu, Behsabawl, Sunghsabawl, Zawl, Nuphal te in sagual go uh hi. A kigo khempeuh pen a gote in aphei tutphah uh hi. Tutphah cihpen tang cihna hi. Sehthum suah uh a, Tongte, Zinkhakpa, Khuangsua hawmsak hi. Khuangsua acih ciangin Tongpa Thallohpa gennuam ahi hi. Khuangsua-zui acih ciangin Thallohpa leh ama bul leh teek teng gen ahi hi. Amau ngah khempeuh amau bulteng hawmsak kik ahih ciangin amau aading zong tampi vaallua tuanlo hi. Amau saan ciat amau bul ciatmah hawmsawn uh ahih ciangin mitam baan mahmah hi. Sagualgo khempeuh in zu beelgol nihta guang a, innsung leh innliimah khen uh hi. A zu te pengneek uh hi. Taaklo uh hi. Zu khaih lo hi. Abul teng sakuang ki-umsak masa a, zu zong kileepsak masa hi.

Thusate in sagualgote kiangah sangoi tumkhat ta ngen a, beh pasal papi tengtawh ankuang umkhawm uh hi.

Khuangkhuhni.

Khuangkhuhni pen Zinkhakni zong ci uh hi. Taangpi sagawhni tawh kituak hi. Pu nautaang teng leh sanggam nautaang teng in sagual go uh hi. Zawl leh Nuphal inzong go hi. Zu kiguang khempeuh bikhalaap pan inntual mong dongah gual uh hi. Sanggam bultata in pan uh hi. Nitaklam ciangin Zinkhakpa or Sanggam nihna pa in sasolgep leh siing sawh a, taangngansih tawh lomkhawm hi. Innkiim aa laamente bak kawikawi hi. Nitum kuanin meiphual tuan a, khuangkhau kitat ci-in khuangtum tawlnga uh hi. Zam leh khuang kitat-kigingsak nawnlo hi. Tua pen nitak nitum khit ciang ahi hi. A zingciang Tanu gawhni sunthapai-in zehtang uh hi. Khuang leh zam kitum lo hi.

Tanu gawhni.

Tanu-sagualgawhni pen a nili-ni ahi hi. Zu beelnihta guangin khaih [ taak ] uh hi. Sialkipi tawh hawm uh hi. Sial sungkuathau la-in siallu zuut hi. Innsungpi aa Baallei sutpi tungah suang hi. Tua ni zehtang hi. Jews leh Mikaangte cih hileh " observe the sabbath" ciding uh hi. Biakna leh Ngeina pen kikhenlo-in tonkhawm ngiatngiat hi. Zopau-in zehtang kici hi. Khuangkhuhni ci-in khuang leh zam kitum lo hi. Ni hong tumkhit ciangin khuang leh zam kitum kik hi. Laisiangtho ni sehdan tawh kinakbat simsim hi. Nitum khat pan nitumkhat dong ci-in laisiangtho sungah kigelh sinsen hi. Ih Pu ih Pate in tua pen koiupan ngah ahitam?

Taangpi antawi piakni.

Sialsawl hiang bawkkhat, luisung gelhau bawkkhat leh sa bakthum tuul tawh khilin henkhawm hi. Zingsang tungin Gawton tungah suang hi. Taangngansih leh sasolgep sawhsa-in pua uh hi. Misam-tuitawite in amau khamkhop ding khenkhia uh-a, kibakin ciak ziazua uh hi. Hizah aa nuam Ngeina pen minamdangte lakah omlo thei mai ding hi. Antawi a kipiaksimin zu beelgol mahmah nihta tawh kipia hi.

Tanu antawi piakni.

Antawi piakni paizia kibang kim hi. Taangngansih leh satui meh aa khamtakin ne uh hi. Zuphual aate bek tai hilo hi. Antawipia khempeuh in amau sanggamte samin a inn ciatah neekpih uh hi. Khamtungah muinam neek ding hamsa hi. Tong a om ciangin khuazang in muinam kine kha teitei hi.

Zawl leh Nuphal antawipiakni.

Zawl leh Nuphal antawi piakni pen "Taiteh phote antawi piakni " zong ci uh hi. Nuphalte in zunun sungaa kizang zute a tuisukin phokeu kik hi. Taiteh zu ci-in zu dingin kibawl kik hi. Amaute in sa kician ngahlo ahih ciangin antawi piakdingin ak go-in aaksa leh taangngansih puak uh hi.

Zehtanhun.

Pansikni aa kipan ni-10 sung innteek nupate in zehtang uh hi. Kongpua piallo hi. Mikhual zintung sak lo hi. A kha bei mateng khuang leh zam kigingsak lo hi. Zehphi or zehpik a om ciangin luang in sawng hi, ci uh hi. Kidawm mahmah uh hi.

Sianhong.

Salu khat peuhtawh sianhong thei hi. Gam salu khatpeuhpeuh inn ciahpihin Zunung uh hi. Tua pen Sianhonna ahi hi. Khua khempeuh a neng a tawngin kibanglo kha ding hi. hite pen Saizangta tatdan katheihzah kagelh ahi hi.

Dahpa khanlai-in ni-sagih Zunung ci-in kigen hi. A khuang dhol a, nitaang ah a pho leh ni in la, kici hi. Tua khuang pen deihpeuh ngetna-in kizang thei hileh kilawm hi. Sia khatpa genna ah US VISA ngetna dingin Dahpa khuang lunggulh nangawn om tuak hi.

a. Tulaitakin bang kangai hiam, Dahpa khuang tawi ngai ing e.
b. Dahpa aw na khuang hong tum veh aw khuakiim dai teng thosak aw.

Zomite taangthu sungah Thang Ho leh Lian Do thu kinakgen pen hi. Sawtlua nailo hileh kilawm hi. Amau uunau pen tagah kiphong haumahmah ahih ciangin Tong uh hi. Amau a khansuah a ni tonzo dingin pai hi. Tagah kiphong Thang Ho leh Lian Do thu pen Zomite kihanthotna leh kihehnepna pipen ahi hi.

a. Thang Ho Lian Do a nun kuangpin khup nuai aa siatlei suak kasa aw e..
b. Siatlei suak al bang adah man a, Geeltui ah ni bang a lun a, khua khang phaipii pak abang aw-e

a. Thang Ho aw na dial hong khim veh aw ninu tual ah taang hong laam veh aw.
b. Taanglaam ding kamel a lawm lo e, katamgual kai a kazak aw e.

a. Thang Ho leh Lian Do in e a khawh sawmtaang thang ai e
b. A khawh sawmtaang thang ai e a lam sawmsial lian go e.

Nukik or Nunu nei uunau tagah nihte pen a uu vaphual suak a, leengmang hi. A nau pen kiphongin nuamsa mahmah a, tong hi, ci-in kigen hi. Tonzo dingin a uu vaphual sam hi. Tua phawkna dingin Tong khempeuh in vaphual antah Gawton tungah koih uh hi.

Tua ahih ciangin tong-Zupinung pen Zomi hihna kiciamtehna limkhat ahi hi. Amauhunin Dawibia ahihmanin Dawibiak ngeina zangin tong uh hi. Dawibiak ngeina kihello-in tong lengzong piangleh kilawm hi.

Ukpi-ngeina adeihlo taang mipil Song Theu tong ngei hi. Tuulpi zanglo hi. Phuisam lo hi. Sial sunsak lo hi.

TONLAA NAMKIM.

Tongte taangsuahna lapi.

Tonla pen kibansak mawk lo hi. Ahun leh a mun tawh kituakin sa uh hi.Ton sungin Zu-taangteep hun nei hi. Zu-taangtep man ciangin misam-tuitawi makai a, phaitamtual ah kikualvialin a laam khit ciangin innkunah hong suak phei a, Songpi kiimkotin tuangdung zui-in laam uh hi. Nitak anneek hun a tundong kilaam hi. Anneek hunsung khuang nga-in tawlnga uh hi. Anneek mankhit simin misam-tuitawi te leh tonzo khempeuh taangsuakin laam tawntung uh hi. Taangsuana Lapii nei uh hi.

a. Tong ii suan tong leleu ee hang ii suan haang leleu e,
b. Tong ii suan leh haang ii suan aw khua khang ciau bang pelmawh e.

Tong ngeisa a sih ciangin zanpusuah uh hi. Hih lapite mah sangiatngiat uh hi. Sun-sipusuah hunin zong hih la mah sa uh hi. Amauhun aa dingin thupisuah sak mahmah se hi. La a sak ciangin nawh saisai lo, a laam ciangin zong tawndaidai lo hi. Maanmaanin laam kawmin sa uh hi. Khuang leh zam tawh kituak takin luum dimdim hi. Hih lapi a sak kei aaleh,

a. Ka ton khuang aw thang zawm aw e ka han khuang aw thang zaw aw..
b. Ton khuang leh han khuang thuah ing e mual ii hem aa thangnah e..

Tonsung kisa la tuamtuam.

a. Sawmsial lam aa gualsing hing e, laimi hen aa thang hing e..
b. Gualtung va bang tuanna ding aw theihloh vazuun gia aw e.

a. Sawmsial gawhlu ih pangmai-ah a kii hiang sing bang zau e.
b. Tun thawl thawt a ka ciin pham aw kathamna suanggam aw e.

a. Taang bang dam di kadeih manin dit tawh nlaukha hual ing e.
b. Sawmsial aa laukha hual aw e a nahsawl hul manlo e.

a. Sial aw kalam lohpi aw e sial ii kii mah tum ing e
b. Taang aw kahawh lohpi aw e taang ii zu mah teep ing e.

a. Khau vasat khau vasat aw e zawlthang aw khau vasat aw
b. Zawl thang aw khau vasat aw sial khihna di kakhua sik zang ei zawl e.

a. Simsing lungdeih sawmsial aa lak sumtual aa kul ngilngel e
b. Daiteng phuigua phunglai ningzu sumtual gawl bang kiim sang e.

a. Ih sumtual aa simsinggil po e sim singgil po sawmsial in si e.
b. Ih pahtaang a laihen aa tuang e, laihen aa tuang miza in bawm e

a. Tanggual lenna ciaugal nunnuam lenmuikai zilzial aw e
b. Lenmuikai zil zial nuai aa e salimlian phung cing aw e

a. Daiteng phuigua khansiam no aw thai tawh kop a zeek ing e.
b. Thai tawh kop aa zeek ing e gual tung tuannan bawl ing e.

a. Khuamual aa len sia sing aw e ngauzu a kalak aw e
b. Ngauzu aa lak len sia sing aw gamsing bang mang song aw e

a. Ih sumtual aa phuigua lum zem aw mauki hunna kasa e
b. Maukii hunna alh hilo a kawi tawh laukha kahualna aw e.

a. Ih ton sawl leh ih han sawl aw huihkhi taan seem ngelngel e.
b. Huihkhitaan na seem lo aw e a paallai na heu lo e.

a. Thawmte sawmsial limlian aw e laukha kahualna aw e
b. Laukha hualna sawmsial limlian zua pangmai aa a kii hiang sing bang zau e.

a. Simsing kalung deihno leh dai teng phuigua kop aa sumtual aa siang e
b. Tulmawh hen aw khuakiim gen ding zolei thal paan kai hen aw.

a. Ih sumtual aa sawmsial limlian aw phung in bawm e miza in bawm e
b. Phung in bawm e miza in bawm a kuahsuang paal lun e vaza in bawm e

a. Kathai lungtup thawmte sawmsial kawmpal kaisak zo ing e.
b. Tang kalungtup leido sumlu lak vazo sak zel ing e.

a. Sumtual tonsawl setaang gelcing seino lung tuptung sang e.
b. Seino lungtup tungsang e sumtual buancim kai sang e.

a. Hei lep ee heilep e zang leng phual mul heilep e
b. Zang leng phualmul heilep e, gawhtam kasim na aw e.

a. Go tuan e go tuan e, sawmsial lian go tuan ing e.
b. Sai tuan e sai tuan e kalaam dal sai tuan ing e.

a. Sial hong laam aw sumtual nuam ee sial hong laam aw
b. Taang hong laam aw, pahtaang nuam e taang hong laam aw.

Ailawng Laa.

Ailawngto acih ciangin Ailawng lasa aci ahi hi. Uai mahmah in kaingiaingiai uh hi. Ailawngla kici aa songsuite leh songpuate leh a pawlmatte in, TonniPasikni zaan thapai a zingsun nivaisan dong songnuai-ah lei kheng ngaungau-in khuang leh zam tawh sa uh hi. Siphualah a sak ciangin a aw kibang veve hinapi Sialla ci tuan se mawk hi.

a. Sa hong suak sa hong suak ee sihlui a sa hong suak e
b. Gual in kaangthal a paih aa leh umpaih naliai liai ung e.

a. Sial hong laam sial hong laam e Thawm ii sial khawi hong laam e
b. A tatna khuumnuai hiveh aa a tatna tui thang hi e.

a. Ka tuahphat ka tuahphat aw e zuanglui aa ka tuahphat e.
b. A teng ah aai nasai tah a, a nen ah khuai naphuul e.

a. Ka kiangah sangmang la ing e laamtui ciantual a khia ee
b. Teengkawi kamkei dungsun aw e nahnuai vai bang thaam aw e

a. Ciau ii gal aa sawmsial aw e taangzaitha a khakia ee
b. A mual zumziuziau nuai aa e ciin tawh khiap in valaang e.

a. Asa minthang zuapa aw e pathai aang nangai nam aw..
b. Lengvan aa kai vonmom aw e tun nunkhum nangai nam aw.

a. Asa ngalpa aw ci tang e sangsa ngalpa aw cing e.
b. Naha pha e pha lua e hautan go thul aa sia e.

a. Phialvano phial vano aw e zuanglui a phial vano e
b. Atak keelsawm in aai ing e a mul sawmsial kasimna phialva no e.

a. Asa laang e sa laang veh e zangsa minthang sa laang e.
b. Zangsa minthang kalak aw e laihen sanglah thang zaw e.

a. Vangkhua al bang mannua aa e ciaugal sawmsial hawl nang e
b. Ciin leh katuai lap luang aa e sumtual aah saai bang laam e.

a. Ih lolui aa vangei aw e pengpe lui aa vangei aw.
b. Ih pi kaai ee nokai tah e alva bang san singseng e.

a. Taangual nihthum kakholh nin e a sa minthang tuak nang e.
b. Amual a sang ah khiang ing e a piau zangah suihlung dam nah e

a. Nunlui khua leh thak khua galsial bang kidon cinn khua beel tui bang so lua sang e
b. Damtui ih tuanglam ali ah gamtulta aw sangkap simna zangsa kamkei gial aw e.

a. Kotkawl pangpi leh sumtual nahlun lai-ah zamzing po a gual sing aw e
b. Zamzing po leh sau nunnuam thang nen dolcial sawmsial simna tulhoih sunni liap bang e.

Leitung sumzuakte lakah a manpha pen Taangvan Vanlui ahi hi. Tuma kum zatampi lai-a khuapite kitokik hi. Amau nuntak khuasak dan leh a zat vante kaikhawm uh hi. Tua vante pen leitungah a manpha pen ahi hi.

Tulaitak Pupa Ngeinate nitumkuan bangin mang hiaihiai hi. A khangto gamte huzaap mitsuanin Ngeinate kimaizum pih mahmah hi. Ahih hangin ih zonnop hun leh ih theihnop mahmah hun hong om ding hi. Tua ahih ciangin Khangnote in vanlui kholna a kici Museum neih huai kasa mahmah hi.

Thang Siangh. zogampalpi@yahoo.com

No comments: