Saturday, July 26, 2008

BANGKUA-NUAM SUAHNA. [ vii ].

INNKUANSUNG TATE PATTAHNA.

Khangnote pen hongpai ding hunah minam makai ding vive ahi hi. Amaute thuhilhna leh pattahna hoihpen-mun in Laisinna saang, Biakpiakna inn leh Innkuansung ahi hi. Tua sang-3 te lakah innkuan kipattahna muibun pen hi. Leitungah Langlutsia thupipen Nu leh Pate ahi uh hi. Amau sungaa piang tanu-tapate pen pattah dingaa Pasian piak thupha ahi hi. Laisiangtho sungah, " tate pattahna ciang koih khong kei in," ci ngiat hi. Tua pen saatsaat ding cihna hilo hi. thuhilh tawlnga lo ding, cihna hizaw hi.

Banghunin Hilh kipan ding.

Naupangte pattah hun ding pen kamsangte tungtawnin Pasian hong hilhna-ah, a Nu sungpan kipan ding cingiau khong hi. Naupaai aa kipan a Nu in khamtheih leenggahzu [ zu ] tang ding hi. Khamtheih-guihtheih cih ciangin tua hunin zu longal a dang omlo hi. Tuhunin, beng, kaanzaa, zanah, tuibuuk aa kipan pumpi susia thei tam mahmah hi. Paul in, " an khamluatna zong mawhna hi," ci hi. Nu leh Pa te kizenlohna leh pattah siamlohna hangin naupang thaulua gamtang theilo , mihing dangte lakah ta zolo, neutung aa zukhum natna, sikhang natna veii tammahmah hi. Tua pen ankhamluatna haangaa kingah ahi hi.

Lamdulh aa site pen cinasa aa suak hipah hi. A Nu sungaa tum khempeuh tawh thazang, simal samal, khuak leh sin leh lungtang kilam ahih ciangin, hemna poina khempeuh pen a Nu kamsunga lut ante hang ahi hi. Nupa sisan kituaklote zong tate deih banglo thei hi. Tua ahih ciangin tate pattahna pen Nu gilsung pan kipan ding hi.

Naungeek ci-in dai-ngaihsut ken.

Naungeek a suahkhiat aa kipan pumpi-kim tawh om hi. Zathei, duh thei, phawk thei leh deihngen thei dingin thazang kimtakin nei hi. Suakphetin nawi kitah aa dawnding lamtak thei-in dawn pah khitkhit hi. Deih aneih ciangin a khut a khete satin kahnatawh hong ngen hi. A ngah mateng tawplo hi. A zunkawt nuamsalo-in kahsa mahtawh hong ko hi. Adeih a ngah ciangin ihmu bangkekin naakliplipin daipah hi. Napau khempeuh zaa hi. Kamkhauh leh kamzol khentel thei hi. Tua ahih ciangin a ngeektung aa kipan kamkhumtak tawh pattah ding kisam hi. Haamsia-pausia, phuisam-tomlawhna kammalte a bilah lut ngei keileh hoih ding hi. A zakkhempeuh awlakna in naman aa manggilh ngeilo hi.

Naupangte ki-etna ding limlang hoihpen, a Nu leh a Pa ngeina leh gamtat-luheek ahi hi. Amuh-azak khempeuh ngeina bangin hong khanpih ding uh hi. Pauthei keitah ci-in a geinaii leh a muhna-ah a khelkhelin nupa kinohna bawl ding hilo hi. Taanglai ih Pu ih Pate thuciinte pen Pasianthu tawh kikalvalh lua omlo hi. Pasian bang hiam, cih a theihloh man bek ahi uh hi. Lawkite zong dawibiakna simloh amau thuhilhnate khansuahpih uh hileh, mihoih suahna cing mahmah hi. Gamtathoih khempeuh kibangkim lel hi.

Khangmasate pen na khempeuhah kidopsiam mahmah uh hi. Inndei kineizo tuanlo ahih ciangin , nupa kinoh-hun tawm mahmah hi. Naupangte ihmut khit kingak hi. Meivak omlo khuamialpi sung nangawnah kidawmlua kisa-in puan kikhuhsa-in kinolai zen uh hi. Bang hang hiam cihleh tua bangthute hangin a Nu a Pa te enthawl thei uh hi. Nu leh Pate zahtakna thakiamsak thei hi.

Palam leh Nulam cih omlo.

Ei Zomite in pianna gui zui-in tanu-tapa min kiguan hi. Khangsimna-in kizang hi. Tapa uupen pasallam a Pu kitamsak hi. Numei suakmasa pen pasallam a Pii kitamsak hi. Tapa nihna pen numeilam a Pu kipia a, tanu nihna pen numeilam a Pi kipia hi. Tanu-tapa haute in pianpih sanggam a bullampan pansukin pasallam leh numeilam hawmsak hi.

Pawlkhate in amaulamciat paksakin pumgup a, a tate pawlnih kisuah thei hi. Pasallam leh numeilam min ih piakpen khangsimna leh aitamsakna hizaw a, kideidanna hilo hi.

Europe mite pen mintaktak tawh kiho uh hi. Ei Zomite in, minpi tawh kiho pen thusimlohna leh neubawlna-in kiseh hi. Tua ahih ciangin minno khatciat kineisak hi. Tua minno zangin a kihopih keileh bangthu hiam, ci-in kipatau pah hi. Tate zakin nupa kihona pen minpi zangin ki-otsan lala ding hilo hi.

Keipen ka Nu leh ka Pa in Thangneu hong ci uh hi. Kasanggamte in katapmin tawh Song Cin Thang hong ci se uh hi. Kum-4 kaphak laitakin kalawmpa khat in, " Lawm namin bang," ci-in hong dong hi. Ken " Song Cin Thang" a cihleh, kanun, " bang e, hong ci kik sin," hong cih ciangin a khial hining ci-in, " Thangneu " kaci leuleu hi. Hong kigenlo hileh Song Cin Thang aa kingaihsun kahimai hi. Eimin hong tang tappii-tap pute zong zahtak ding kilawm hi. Ei luang hong pham ding zah-a kinaite bek min kitangsak ahi hi. Innkuan sungah Nulam-Palam guptuam paihtuam omsak lo ding hi.

Nu leh Pate in ki-itna leh kizahtakna tate muhsak den ding kisam hi. Aminno tawh limci takin hopih ding ahi hi. Sanggam itna, veeng leh paam tungah thumanna khua leh tui khualna pen neutung aa kipan humuap ding kisam hi. Neutung aa ih zakthute cikmahin kimangngilh ngeilo hi. Kapa hong thuhilh pawlkhat, " Vengte maiguidawng in gawl kanin lampi-ah hong zaam leh sikkha ken, amau huangsunglamah heikik sak in. Amau huangsunglamah tu, hei, tem khat peuhpeuh namu zongin tawm ken, zongkikin mulel ding uh hi. Gan in huan-an a neekleh hawlsak in," ci-in hong hilh hi. Tua pen tudongin kangeina suak lel hi. Gam leh minam tungaa cihtakna pen innkuan sung pan kipan hi.

Hun-maanna leh Hun zatzia.

Pasian in mikhempeuh tungah nai-24 hong pia kim hi. Tua hun a zeksiamte pen mipil, mithupi, mihau leh minuamsa suakkhin kim hi. Zawnna leh ngauna icihpen hong kipia hun neihsun zatsiamlohna hang ahi hi. Khangluite in nai neilo uh hi. Aakkhuan zui-in naseem uh hi. Zingsol nitaksol enin hun ciamteh uh hi. Ei khangah nai tawh na ih seem hi.

Naungeekte hunmaanna bangci hilh ding ihi hiam? Hun zeeksiamna bangci bangin pantah ding ihi hiam? Hih thu pen ngaihsutin kineilo ahihman bek hi. Naungeekte pattahna a ol penpen ahi hi. Zingnawi piakhun sun nawipiakhun maantakin pia hileng, tuahun a tun ciangin anduhin hong kappah ding hi. Ihmut hun zong tuamah bang ahi hi. Zingsang thawhhun zong humaan takin phong lecin, a gol dongin zongsang lel ding hi.

Sangkah theihhun hong tun ciangin thawhhun, anneekhun, sanpaihun kiseksak in. Sangkhak ciangin nasepna munah kikholhpih in. Kimawlhun leh ihmut hunmaan guangin zingsang thobaih sak in. Kaneulai un, ka Nu in, " Tho un, tho un, the in hong khuannelh leh namaa uh suangzo loding hi uteh," hong ci thei hi. Naupangte pen kum-10 a phakma-in muamzo leeng hoih hi. Kum-10 ma sungin nazawhleh savun nuaisa tawh kibang aa, a liat ciangin nasiatakin haksa lo hi.

Kawlgam zinngei Mikaangte khat in, " Kawlgamah naseem tawm mahmah, niangtuisai-ah nai-3 bang tu uh, nasep neilo tutsa aa kiho tamzaw, bang nene uh ahi tam? " ci-in lamdangsa mahmah hi. Hun a tamzaw a mawkna-in kilalthang sak hi. A manphatna kitel taktak lo hi. Kalawmpa Bryan in, " Mr Thang, no day, no money, no hour no dollar," ci-in hong hilh tawntung hi. Tua ahih ciangin hong pianglai ding naupangte pen hunzatsiamna leh hunmaanna nasiatakin hilh leeng amau khangin Zogam nosuahzo pan ding hi.

Pilnalam pattahna.

Pilna in Ngun leh Kham sangin manpha zaw a, tua ahih ciangin zong inla, mu inla, nakha mansuah kei in.Ahihtheih laiteng tate deidan lo-in pilna sang kahsak ding ahi hi. Ei Zomi Nu leh Pate in numei pen neusehkha tawntung a, tua in Zominam buppi khantohna hong zekaisak hi.

Nauluai a veii khut in leitung uk hi. Hih in numei panmun thupi mahmah hong kilangsak hi. Naupangte pen a Nu nawitui leh aanglum tawh khangkhia ahih ciangin Nu huzaap tam ngah zaw hi. Pilna-nei Nu a neite in pilna tam ngah a, a neilo tate in tawm ngah pah hi. Minambup gambup khantoh ding ideihleh, pasal sangin numeite pilna guathuai zaw phial hi. Bang hang hiam cihleh mailam gam leh minam makai dingte pen Nu aanglum leh ama huzaap tawh a khangkhia vive ngentang ahi uh hi.

Ei a khangto nailo gamte ah naucing dingin laitan tawmte kizang hi. US aa Childcare naseemte pen Phd profeesor khawng vive kizang hi. En, pilna niamteng ih zang zaw hi. Naupang kepna saang zong kinei lo hi. A Nu pattahsa bek hizaw hi. Naupangte in pilna leh huzaaphoih a ngahna dingin numeite pilna guat ding kisam pipen hi.

Inn-nupite in pilna hong nei le-u, Zomite Livingstandard hong sang ding hi. Nuntak khuasak zia hong kikhel ding hi. Kizeem kizepna hong picing ding hi. Ih kuang ih keu innkiim innpaam hong siangtho ding hi. Cidamna tawh kituak antuamtuam alim-a-al hong bawl thei ding hi. Kalkhat khit kalkhat Zomite khantohna hong kisot toto ding hi. Ahang ngiatnguat Zomi pen Zogampalpipak bangin hong pakpalh lihliah ding hi.

Gam leh minam napuahnop leh, tanumeite zong pilna guan in. Thakhatin kikhangto ding hi.




Thang Siangh. zogampalpi@yahoo.com.

BANGKUA-NUAM SUAHNA. [ vi ].

MONU NUNTAKNA MASUAN THAK.

Kitenna pen Kawlgam Zomite in Mopawi ci uh hi. Cope Topa in Zipi-pawi ci-in hong teisak hi. Mopawi pen leitung minam khempeuh aadingin Pawi-nuampen hiding hi. Nuntakna nih pumkhat suahsakna pawi ahi hi. Bangkua-thak sung lutna leh bangkua-Nu bangkua-Pa suahna ahi hi. Amau aadingin leitungthak kipan hi. Muhnathak leh theihna thak tawh kalsuan kul hi.

Topa Jesu in Mopawi pen Amah leh A-Pawlpi kizopna bangin nagenteh hi. Topa Jesu in Pa-Pasian nusia-in a Pawlpi aadingin a nuntakna hong pia hi. Laisiangtho sungah, " pasal in a Nu a Pa nusia a," acih tawntung pen kitenna in Jesu leh Pawlpi kizopdan limciing lua ahihman ahi hi. Ei Ngeina tawh kilehbulh ahih ciangin telhak kisa hi. Israel te zong zipiinam mah ahi hi. Pasal in Jesu limciing a, numei in Pawlpi limciing hi.

Eden huan-a Adam leh Ave kitenna pen abul-abaalin hong kigenloh hangin, Pasian in Jesu tungtawn a, hong tatkhiatna leh hong tenpihna limciing khol ahi hi. Tua ahih ciangin hih Mopawi pen zangkhai zatngam ding hilo hi. Satonna omlo paubanna omlo limcitak leh siangthotak aa bawl ding ahi hi. Kiphatsakna hauh leh tungnun kidemna leh gualnopna bang lel aa bawl ding hilo hi. Muhtheihloh vantungmite inzong hong zoo ding uh hi. Nungak siangtho leh tangval siangtho hihding thupi mahmah hi.

Mopipa leh Mote bangkua nopsakna pen a kitenni-in kipan pah hi. Gentheihna leh kaamsiatnate zong tuani mahin kipan hi. Setkan, minutes, anai, ani-in huntawh kisotto pah ditdit hi. Tua hunpaipaite in amau nupa pen tuihual bangin paipih hi. Gunkuang hawhna haat keileh tuihual in khuplet ding hi. Tua gunkuang hawhna pen Jesu khutah aapzo leh, bangkua pen lungmuan ombek ding hi. Topa Jesu hong paikikna leh misiangthote kaihkhopna pen Mopawi tawh genteh ahi hi. Eite pen Mo hihding aa kilawm nasep khempeuh seem aa nasia takin panlak kisam hi.

Mo hihman paihkhiat ding leh kipuahphatna.

Ei Zomite Ngeina sungah numei in Behkip neilo hi. A luutna bangkua ii behmin bangbang amabeh amanam hipah lel hi. Tua ahih ciangin , " numei khua leh sakhi khua " kici hi. Piangthak mikhat in paikhiat ding ngeina-lui aneih mah bangin bangkuathak sungah kipumpiak kul hi.

Tua ahih ciangin Pasal-behmin pua-in " ih beh, eibeh " cih kul hi. A pasal Nu leh Pa pen nu, pa mah cih tangtang kul mawk hi. A lutna bangkua ngeina khempeuh kisinin theihkimloh phamawh hi. Tua bangkua saan thupha leh nopsakna khempeuh zong neihpih pah lel hi. A Nu leh a Pa in Mahn laa-in ahizongin, Jesu min tawh thukimin piakkhia ahizongin, ngeina tawh kipawl thukimna hang ahizongin pasal aadingin innkuan panin lakhia khinzo hi. Tua ahih ciangin a Nualam sai theilo ding hi. A Nualam hauhna leh nopsakna masuanin kisaktheihpih lo ding hi. A Manawhlam leh a Nualam tawikhai-in pau lo ding hi. A Manawhte bangkua nopci a, a picinna dingin a nuntakna kibuppiak ding hi.

Teek leh ama kikaalah ahal-adaal omtheilo ding hi. Palaai dingin a pasal zanglo ding hi. A Teekte thuhilh dingin a pasal tawsawn lo ding hi. Huh ding leh panpih dingin kiging tawntung ding hi. Teek leh sanggam leh amau nupa kikaalah " no leh ko," cih kammal gingkhiasak lo ding hi. A Pasal kiangah, na Nu na Pa nasanggamte cih kammal ahizongin kidaalna kawm khunglo ding hi. Ama lutna bangkua thanemna leh zawngkhalnate a Nualam tun lo ding a, a pualamah thehkhia lo ding hi. Innkuan sungah amahpen meivak bangin taangkiukiau tawntung ding hi. Innkuanpihte suihkhak puktheihna ahi khuamial bangin omlo ding hi.

Tuhun pen lokhawh bek tawh khuasak hunlai bang hilo hi. Nupate in anihtuakin sumzong thei ahihmanin, numei ten zong a Nu a Pa huhnuam uh hi. Nupa thukimna a omleh poilo napi-in, thukimna a om keileh, ei Zo-ngeina tawh kipii kileite aadingin, piang taktak lo zel hi. Nu leh P_a vaakding pen Zo-ngeina in amamun ciatah nakoih dimdiam ahihmanin Zo-ngeina taisan vet ihih keileh numei in amathu tawh hihluat zong hoihlo genthamlo-in amau innkuan ki-itna leh lungnopna pen Pasian sehna bangin ngahzo lo ding uh hi.

Zo-ngeina sungah ih Pu ih Pate in Sunghlam or numei-nualam zong nakoihkhong tuanlo hi. Nopna dahna munah tanu-mokhakte thatang, zubeel, ankuang nakpi-in kizang hi. Pute Tuukzu ci-in taangzu khumpen kikhol hi. Lokho-mite kipahtawina hih tungkan om theilo hi. Ei sumzongte in Birth-day present, Mothersday, Fathersday cih khawngtawh numei Nu leh Pa kihuh thei hi. Nu leh Pa vaknuam aa numei hong kitom takciangin Zo-ngeina paizia tawh kilehbulh lua ahih ciangin thu-namtui hilo hi. Ngeina sukha selo-in septheihna lampi zong leeng hoihzaw hi. Na Pasal dem kei in. Kipumkhatna ding hanciam in. Nupa kilungtuak in khuata zo kici hi.


Thang Siangh. zogampalpi@yahoo.com

Friday, July 25, 2008

BANGKUA-NUAM SUAHNA. [ v ].

NUPA IHIHMAN PAUDAN TATDAN.

Nupa kitenna in Pasian leh Pawlpi limciing.

Nupa kici Pasal leh Zi in Topa Jesu leh Ama-Pawlpi kizopzia limciing hi. Tua ahih ciangin Pasal in gumpa leh honpa bangin a Zi khoi dingaa puahto-in domin keem ding hi. A Zi inzong poina leh hemna neilo biakpiakna bangin a pumpi aap ding hi. Lungkimni leh lungkimlohni kilamdang sak lo ding hi. Hong henkhawm ki-itna khau hoihpen in " pasal leh numei hihna zatsiam ding" ahi hi. Tua pen ama-munah nazatsiam leh kilungsimneihna tampi sumaimang zel ding hi. Numei pawlkhatte in tua tawh a pasal deek thei mawk uh hi. Khialhna lian mahmah palsat ahi hi. Mipumnih pen pumkhat aa kigawm ahih phawk tawntung ding kisam hi.

Jesu in itna leh thumanna tawh Pawlpi a kep bangin Pasal in a Zi keemin zuun ding hi. A lumleh lumkhawm ding aa a vot ciangin votkhawm ding hi. Zawlhel hunlai kamkhumnonote khiam tuanlo ding hi. Pasal in Zi thuhilhna dingin thatang leh khuttum zang kei hen. Pasian piak letsong ahih phawk hen. Pasian mai-ah lungdam ko-in pahtawi zaw hen. Khutlum sangin Khasiangtho kinga leh buaina thengbaih zaw hi.

Numei gilote in a pasal tusaisai thei hi. Tua bang numeite in velh thuakbaih diak hi. Numei in napasal maisuah leh ama mitheek telmasa in. Aheh laitakin thutampi donglua kei inla, zong galbawlin engualgual se ken. Hehkawmsa-in hong phinnate kamsia zangin thukse kei in. Nagennop a omleh a hehkam ciangin damtakin pulak in. Na pasal sangaa kicianzaw nasak mikhat peuhpeuh tawh tehkakin ko kei in. Zawlluite siamna, hoihna, hauhna, kisaktheihpihin sutsut se kei in. Mei-am namgimtui buahmah bang ding hi. Ki-itna tha hong pialo taangthului khempeuh suahkhia nawn kei in.

Bangkuasung Pawlpi sung omkhopna munkhat peuhpeuh ah na Pasal in thu a gen ciangin ama gennop khinlo-in huh, ahikeh khaktan se kei in. Na pasal phatphat se kei in. Zong gensia tuan kei in. Midangte muhna-ah zawng mahmahin hehpihhuai phial zongin, nupa kilungtuakin ki-it peuh leng ei aa-in leitung a nuam hilel hi. Khat leh khat ki-itna kilah ding hanciam huai hi. Hong it lua ingh ci-a, a den ciangin a taw nasuih sangin pauselo-in nagamtatna khempeuh tawh itna lah ding hanciam zaw in.

Kaneulai-in aaksa hulhuan kabawl uh hi. Ankuang kiimah katutkim khit u ciangin, ka Pa in alu, aleiphiat, akhe, a-awmguh, aciltang, atuuibom tengkhawng hong hawmsak hi. Tua zawh ciangin ka Nu leh ka Pa in, asin leh agilzial hawm uh hi. Ka Nu in ka Pa kiangah," kei hong pia se ken nangman ne lel in," ci-in paihkik hi. " Kua sungah khipi tangin gahtuam ding hiam, a kibangin ne ni," ci-in ka Pa in paihkik leuleu hi. Naupangte in anhaii taktak kawmin tua kihona kangai gige uh hi. Tua banga ki-it selua a kikhiatkhiat pen kasanggampa in a duhlo sa-in, " no duhlo nahih uleh ken duh ing e," cihleh lak hongthuah ngiau khong hi. Tua ciangin ka Nu leh ka Pa hong ki-en a, anne-mawh liangin kanui uh hi. Innkuan ankuang uumkhop tuani mah nuam kasa pen hi. Innkuan-nuam cih pen zawnna leh hauhna hang hilo hi. Ki-itna hang hizaw hi.

A galva panin Kham aa imuh pen a kiangah ih om ciangin daalpeek bangbek hithei hi. Bangmah lo-a imuh pawlkhatte pen kician mahmah thei hi. Daalpeek zong zattheih vanmanpha namkimin kisek thei hi. Aneipa khut tawh kisai zaw hi. Thupha saang bangkua pen mipil mithahaat hikhin lo hi. Pasian ompih bangkua pen Ngun leh Kham sangin kicing zaw hi. Lawki biakna nangawnah a kuhkalte hoihzaw hamtang hi. Topa Jesu in, " Note sungah vantunggam om, " acih ciangin Khasiangtho tenna pumpi, bangkua, gennuam ahi hi. Christian minpua ahihloh hangin lungsim theihna tawh Pasian zahtak mihoihte pen Pasian in puapaih ngeilo hi. Ama theihna zui-in thupha pia hamtang hi.


Thang Siangh. zogampalpi@yahoo.com

BANGKUA-NUAM SUAHNA. [ iv ].

TEEKTE IN TEEK-HIHNA ZANGKHIAL THEI.

Bangkua kisiatna pen Mo bek khiatkhit ding hilo hi. Teekte kisapna zong tam hi. Teekte khang leh a tate khang pen nakpi-in kilamdang khin kha ding hi. A khangkhangin nuntakpaizia kikhel toto hi. Amauhun tawh kibanglo ahih ciangin Teekte phun bek thamlo-in kiim leh paamah Mo gensiat kipan kha ding hi. A tapa zilelmin hong puasak ding hi.

" Anneek ciangin numei in tutphah kailo ding, zasankuang kailo ding, keuneu zanglo ding," cih ngeinate pen ka Nu in laplai hi. Tuhun khangnote in tutphah leh sabuai tawh sikkeuka zangin anne uh hi. Mehlim bawlsiam kipakta hi. Nidanglaithu tuk thapailai mawk leng Mo hoihna om ngei khong ding hiam? Innkuansung nuntakzia pen thongkia tawh kibang ding hi.

Khanglui mite in kitengcil khawng lupna tungaa kiho deihlo uh hi. Tuhun ciangin kiteng khinphet Honeymoon ci-in hun-awng khakhat bang zang uh hi. Tua hunsung teng pen pasal leh numei ahihlam kitelna hunnuam pen ahi hi. Nupa kikholhna huntam theithei kideih hi. Zi leh Pasal kikaalah a dong a khak omtheilo ding hi. Tuhun Innkuanlam tawh kisai pilna hong khan ciangin biakinnsung, pawisung, pulpit tung nangawnah nupakopin khut kilenin naseem uh hi.

Tua ahih ciangin Teekte in leitung kiheizia zui-in Mote theihsiam ding kisam hi.

Sanggamte helhawtna.

Sanggam-hau leh nukul omnate-ah Mo pen guallel thei hi. Teek ten Mo pen midangmuh zaw ahihmanin a tate tawh kopin langbawl thei uh hi. Tuamun pen Teekte khialhna-mun ahi hi.

Ih Mo in ama Nu ama Pa nusia-in ei hong beel kimlai valangbawl lehang aman kua beel nawnmawk ding hiam? Teek leh a sanggam teng in a uupa zilel tangsak mawkleh amah kuatawh kop ding hiam? Amau nupa kingaihna a kho aaleh thukim aa taikhiat ding longal lampi dang omlo hi.

Ei bangkua sungaa hong lut midang khat in, " kanu kapa kiangtawh kilamdang kei" acihna dingin pattah kisam hi. Kapa pen a khangual lakah migi-in kigen ngeilo hi. Ahizongin Mo gensiatna kammal khat zong tehkhia ngeilo hi. Tua thute kangaihsut ciangin kapa pen mipil mahmah ahih kaphawk hi.

Katen zawh a sawtlo-in kalawmnu in nau hong haih hi. An kici ne zo lo hi. Kapa'n " na uu neek ding zonsak sin vua," ci zelzel hi. Kapa lunghimawh pen kalawmnu lungdamin tuni-dong genlai hi. Teekte in Mo itna lahhun zong neihhuai hi. A Mo-nualam pen amakpa sangin Teekte in itpih leh nopci zaw hi.

Ei bangkua-sung hong lut Mote pen nuntak hunsung kithuahpih ding ih Tanu ahi hi. Teekte sungaa piang numeite pen midangte aading hizaw hi. " Numei khua leh sakhi khua" kici hi. Ta-numeite leh Teekte kikop aa Mo a zawhthawh pen khialhna lian mahmah ahi hi. Singkung-hoih khat tuisa buah tawh kibang hi.

Sanggam-haute pen innteng hau leh sila hau tawh kibang a, uupipa pen Hausapi tawh kibang hi. Bangkua khindai lo a, tanu-tapa tawh gamlum tawntung ding hi. Bangkuabuai tamzaw pen sanggamte suktuahsa vive ahi hi. Numei pilte in Nualam sai selo uh hi. " Dai khilkhial aa omna in kham tawh kibang hi"

Teekte phawk ding.

* Khanglui leh khangthak hunpaizia kilamdang ahih phawk in.
* Na Mo gamtatna encik lua kei in.
* Nupa kiho khempeuh Teek gensia dingin bawl kei in.
* Nupa kikholhna dongkholh kei in.
* Na Mo pen khantawntung na kithuahpih ding na Tanu hi, ci-in phawk in.
* Innlakte maimuh nahanciam sangin na ompih innkuanpih maimuh ding thupiseh zaw in.
* Na itna nalahzawh zahzah lak in.
* Na Tapa tungah na Mo khiakhia kei in. Ama lungsimtawngah nang hong panpihlo ding hi.
* Dai takin om lecin Ngun leh Kham sangin manpha zaw hi.



Thang Siangh. zogampalpi@yahoo.com

BANGKUA-NUAM SUAHNA. [ iii ].

INNLUAHZA LEH NGIMNA.

Innluah Ngeina pen Laisiangtho sungah Ngeina-kipin kikoih hi. Pasian in tuavan a suatmite tungah innsung leh bangkua-sung vaan ding thamlo-in Biakna tawh kisai Siampi-nasep zong pia hi. Pasian sehna bangin innluah vangik a puakleh, puakzawhna ding thupha zong pia hi. Tua vangik puanuam lote pen Pasian ngimna langpangin sehpah mawk hi.

Zomite Ngeina sungah a tamzaw ta-upa innluah sak uh hi. Nautumpen a luahsak zong om a, muibun lo ahihmanin a kheel tamzaw hi. Innluahte in Go leh Gam tom ding bek hilo-a, nuteek pateek khoi ding leh, pianpih sanggamte kep vangik lianpi kisuan ahi hi.

Uuzaw Lungsim.

Uu-zawte inn kiluahsak banah tua innluah-van puazo uu-zawte pen zahtakna leh pahtawina kipia hi. Tua ahih ciangin uu-zawte nakpi-in thukhual kul hi. Thukhual zolote in tua vangik puazo lo pahmawk uh hi. Tua hi-a lungsim-hoih nei-a thukhualte pen Uuzaw-lungsim kici hi. A Nu leh a Pa tungah kamngeih-kamkhum zat kul hi. Sanggamte huaitheihna lungsimpha neih kul hi. Pianpih sanggam a Nu, a Pa leh a Zi kikaalah a tawntungin kilemna-mang sep kul hi. Thukhen-mang bangin a omleh uuzaw seemzo lo hi. Kilemna-mang a sepciang bekin uuzaw cingzo pan hi.

Zomite in Innluah Ngeina hoihmahmah kinei hi. Amau-hun ngeina zui-in uuzawte leh nauzawte in amau-panmun ciatah kokimtakin gam le-u bangkua nopci a, innluahpa pen kumpino khattawh kibang hi. Lungsim-picing uuzaw bangkua sungah sanggam uu leh nau leengla kiphathuak den hi. Zu leh sa tawh kidiah a, inntual meikhu tawlnga lo hi. Jerusalem Biakna-tau tawh kibang a, samuinam tawlnga lo hi. UUzaw-lungsim nei kumpi pen kumpi-hoih ahi hi. Bangkua hoihleh khuasung hoih hi. Khuasung hoihleh gambuppi hoih hi.

a. Damtui kuulthuk limngan zuan aa singcin paal phialvan bawm e...
b. Lunmang hawmsiam zataan bawm a, ciin hawmsiam tuai in bawm e..

Uuzaw-puak Vante.

* A Nu a Pa vaak ding hi.
* Sanggam pasalte inntuan ding hi.
* Sanggam numeite mokhak ding hi. Mosa gawh ding hi.
* Kolbulh-khauhen hun ciang leh dongtan hunin dinpih ding hi.
* Sanggam amautha tawh dingzo lote domin keem ding hi.
* Sanggam numei nuakik meigongte khoih ding hi.
* Moman ne ding hi.
* Sanggam Innmang [ innmong ] a omleh gam tom ding hi.

Sanggamte panmun.

* Bangkuasung anneek-tuidawn tasamlo dingin panpih ding hi.
* Innma-loma tasam saklo ding hi.
* Inn kikhen matengin sumnu-sumpa amuh khempeuh a uu khutsung tun ding hi.
* A uu inntawh a kikhenkhiat matengin sila-hoihte bangin bangkuapi hung ding hi.

Uuzawpa kidophuai thu pawlkhat.

* Na Zi muhin innkuanpihte thuhilh ken. Na-itna na Zi musak tawntung in.
* Na Zi hong muapsim thu tawh na innkuanpihte nawt pahpah kei in.
* Na Sanggamte tawh na omkhopzah saangaa tamzaw na Sunghte kiangah tualbial kei in.
* Na Nu na Pa leh na sanggamte lungkimna ding deihmanin amaute mai-ah na Zi thuhilh ken.
Hong zothawh sak khading hi.
* Na Nu na Pa leh nasanggamte huzaap tawh na Zi ciahin sawl ngei kei in.
* Innkuanpihte leh na Zi kikaalah thukhenmaang seem kenla, kilemna-maang seemzaw in.
* Naupangte a tapmin tawh ko kei in. Teek simmawhna leh Nu leh Pa zahtak lohna ahih ciangin
hoihlo hi. Natate in a Pi leh a Pu thusimlohna-in nei ding uh hi.
* Nu leh Pa zawngkhalna leh thanemna hangin neu-et kei in. Amau laihding midang kiguang
theilo ding hi.
* Khangham zahtakna zangkhai ngaihsut kei in. Tua bangin natate gamta leh nalungsim vut ding
hi. Natate hong bawldan ding na-uut bangin na Nu na Pate tungah bawl masa in.
* Na Zi leh natate muhna-ah Nu leh Pa tutlaitakin suankhia kei in. Tutna tungah natut laitakin
na Nu ahi-a na Pa ahi zongin tutna neilo-in a omleh awn in. Nang hong cing Pasian vantungmite
lungdam ding uh hi.
* Bangkua-sung tawh kisai Vaiphupite-ah Nu leh Pa leh sanggam-muante theihloh-in na Zi
bek tawh thusim tuamneih kei in. [ Numei thukhenna pen a siangtheilo buaina tam
thei zaw hi.]

Hih thute kidawmzo leeng uuzaw-van puaklah omlo ding hi. Thusia beingeilo ahitei hangin innkuan kibalkekna ciangdong tunglo ding hi. Tua vangik puanuamlote in luah dingte zong lunggulh kei hen. Uuzaw-lungsim nei a, thukhualte bangkua nopci a, mikhempeuh in zahtak hi. Vantunggam maleep ahi hi.

USA leh Europe gam bangaa a khangto munte ah innluah a tuamin seh nawnlo uh hi. Khang kilumlet hi. Leitung kiheizia lamdang hi. Khangthakte in a taanglai ngeina puanuam nawnlo uh hi. Savun umlui leh leenggah-zuthak mah bang ahi hi. Kuamah Nu leh Pa khual tamlo hi. Innluahvan a puak hangin khual tuan lo hi. thudonin neilo a, nunghei nuam beeklo hi. Mote zong amauguak aa ding dingin hong kiging khol uh hi. Leitung kilumlet a khang kidang ahihciangin lampi-dang zon kul hi.

Nu leh Pate inzong teekhun aading khualkhol kisam hi. Sungaa piang tate pen thalsuan-teisuan aa suanding hun hinawnlo hi. Ih muanpen tate zong gal-sehuaipen suak thei hi. Amau leh amau dinkhopna ngahzolo zong tampi om hi.

Innkuanpih naneih aa kipan nazon zawhloh-hun leh nasep zawhnawnloh hun aa ding nakhual kul hi. Mipilgamte in a tate kum-18 a phakdong tavuan la uh hi. Gam-upadi in koihpah hi. Ta a piangzahzah mawklak lo uh hi. Ta nih pan thumciang bangbek la hi. Chinagam leh Japan gamah takhat in ciangtan uh hi. Kum-18 a cin ciangin innpan paikhiasak hi. Amautha tawh dingsak hi. Amau etkik ding zong lamen selo hi.

A tate zong Nu leh Pa vakna dingin patau lo hi. Nu leh Pa lamsa inn leh lote zong buaipih nawnlo pah hi. Tua ahih ciangin Nu leh Pate zong inn leh lo-in tasam nawn lo hi. Tate inntuam aa a omkim khitin zong thahaatlai ahih ciangin na tampi seemzo a, a teekkhit hun aading zongtawh kicing hi.

Nu leh Pa hawlkhia inntuansak cih zong omlo hi. Neihteng luah aa vaaklo cihzong om thei lo hi. A Nu leh a Pa pen amau a iitpen khattawh omkhawm ahihciangin nuntak tasam lo hi. Zi naneih aa kipan nateekhun aading khual khol un.

Tate pen Go leh Gamh ih luahsak sangin pilna guanzo leeng amau khansung nuntakzonna mapai zaw ding hi. Pilna pen Gamh hoihpen leh a manphapen ahi hi. Ei aa-in zong buaina tawm zaw ding hi. Mohoih lunggulh luat zong kisamlo ding hi. Teekhon, mohon cih gentheihna kolpi panin kisuakta ding hi.

Thang Siangh. zogampalpi@yahoo.com

Sunday, July 20, 2008

BANGKUA-NUAM SUAHNA. [ ii ]

TEEK AHI NU LEH PA BANGZAH THUPI.

Leitung nuntakna nei khempeuh in pianna Nu leh Pa neiciat uh hi. Pasian in Amaa limsuunin Pasal leh Numei khangcing bawl hi. Adam leh Eve kici hi. Leitung minam khempeuh piankhiatna ahi hi. Amau a piangsakpa pen Vantung Topa Pasian ahi hi. Abawlpa Pasian in Nu leh Pate thupisehin tate tungah ukna aana leh thupha hawmsawn theihna napia hi.

Nu leh Pa tungah Namdangte.

Pianna Nu leh Pa bangzahin thupi hiam, ci-in nadong ngei hiam? Namkhempeuh in amau ngeina leh amaulampi-ciat zui-in zahtakna lak uh hi. Milimbia Budhistte in ni-thupi omsimin a Nu a Papaai-in [zahtakpia] uh hi. Israel minam, Israel minam, Arab minam, India minamte in zahtakna nakzat diak uh hi. Nu leh Pa zahtakna thu-ah Christiante sangin nakpi-in ettehhuai zaw uh hi.

Budhist te leh Christian thu-umte in zingtungin biakna taunuai-ah ki-aapna bawl masa uh hi. Nu leh Pa paai masa lo-in kuankhia lo uh hi. Nasepna leh khualgam pan hong tun ciangin, Nu leh Pa zahtakna pialo-in innsungah gamtaanglo uh hi. Dingtangsa-in nawk ngeilo uh hi. Nu leh Pa sawk masaklohin ankuang sawklo uh hi.

Gen. Ne Win a khansungin kikihta mahmah hi. Mikhat tungah lungkimlo-in a pauleh tuapa lau-in kisihbawl vawt hi. Ama ankuang luuite pen Colonel sangin neuzaw omlo hi. Zingsangkhat anne-in a omlaitakin, " Monwua vuat oo chaung lim mate," acihkhak pak pen, nai-2 sungin a kiang tungpah hi ci uh hi. Tua zahta aa mite zahtak kumpi khat in, a Pa zahtak mahmah, ci-in kigen hi. Gen. Ne Win tenis saatin a omlaitak, Colenel khat in, " Bochoke napan hong sam," acihleh, tenis saatna ciang paai-in khuliangin taipah hi. Gen. Ne Win adeih kitamlo hi. Gambup mipi samsiatthuak makai khat ahi hi. Ahih hangin khansau hi. Cidam hi. Kuaman suamlum zolo uh hi.

Ei Zomite in Nu leh Pa tungah zahtakpiakna bangzah ih thupiseh hiam? Zahtak cih ciangin itna namkhat ahi hi. Ih itlohte zahtak kipia ngeilo hi. Nu leh Pa zahtak a pialote in simmawhin zothawh uh hi. Nidangin Mote in Teekhon kici aa, tuhunin Teekte in Mohon kici hi. Teekte Mohonna bangkua pen Bangkua-nuam hilo hi. Khuahun sia cihna hi. Leitung kilumlet cihna hi.

Teekpawlkhat pen hehpihhuai mahmah hi. Khanglaite gualnopna sung zong pawmngamlo uh hi. Ankam limtakin haaingamlo a, tangtakin paungamlo uh hi. Sawipai denden uh hi. Pastor kum-25 kasepsungin tua bang Teek leh khang kithuahdan katuak kha zel hi. Thal bangaa suan tate pen gal sehuaipen suak khong hi. A neulai-in paak bangin kitawi a, a liat ciangin thaanglingkung suak hi.

Christian te upnathu tawh nungta taktak hi le-u milimbiate sangin tampitak etlawmin nuntak-kha kaizaw ding uh hi. Tuhun ei Christian te in, thuhoih tampi ih gen a, gamtat tawh ih zomzo kei hi. Gamtana omlo upna in a si ahi hi. Singlamteh munkhempuhah kiphut a, singlamteh hoihna nuntakna tawh kilaklo hi.

Nu leh Pa zahtakna lianpen.

Nu leh Pa zahtak piakdan tampi om hi. Zahtak-piakna khempeuh Pasian mai-ah pahtakhuai siksek hi. A thupipen khoiding leh vaakding ahi hi. Nu leh Pa sungaa piang tua naseptawh penglo uh hi. Nu leh Pa vakngaploh manin taisanin inntuan tampi om hi. Koikoi omleh zong tua vantawh kipeng thei omlo hi. Pasian thupiak ahi hi.

Pawlkhatte in hawlkhia-in Nu leh Pa lamsa innsungah amau nupa omkeihkaih zawsop hi. Nu leh Pa tawh na om ciangin thupha tawh om nahi hi. Na kikhen ciangin thupha tawh kikhen nahi hi. Pasian kamciam pen leitung minam khempeuh tungah kipia hi. A kaang a vom deidan lo hi. Bangbang Biakna hise taleh akhoi-avakte khempeuh in, thuciamna tawh kipawl Pasian thupha saang ding uh hi. Nu leh Pa zahtak piaknathu-ah Christian te sangin milimbiate khauhpai zaw uh ahihmanin Pasian thupha a kilawm a kituak bangin saang uh hi.

Nu leh Pa pen Pasian zomah muhtheih pasianno khat ahi hi. Pa pen innkuan sungah Siampipa leh Kumpipa ahi hi. Nu pen Kumpinu leh Hehnemnu ahi hi. Tanu-tapate leh Mote in Teekte pen Nu leh Pa bangbekin ngaihsun lo-in, Tonu leh Topa bangin zahtak ding hi.

Innkuan-pabel in Nu leh Pa a zahtakna pen, a zi leh a tate tungah kampau awging ahi-a, gamtatna tawh ahizongin lak tawntung ding hi. A sih ciangin sialpi-sialtal go-a, mualsuang phut a, ih pahtawi sangin a nuntaksung tuivot haikhat ih piak manpha zaw hi.

Zahtak piakdan theihhuai pawlkhat.

* Nu leh Pa pen Pasian zomah pasianno khat ahih phawk in.

* Napa pen Siampipa leh kumpipa ahih phawk in.

* Na NU pen kumpinu leh Hehnemnu ahih phawk in.

* Nagei-ah hong pai ciangin ding inla natutna awn in.

* Amau tutna suankhia kei in.

* Na Pa in thu hong gen ciangin mannailo-in dawng pah kei in. A gennopthu pen
bang cih natheihloh ding lauhuai hi. Bang hang hiam cihleh khanghamte in
Kha tawh kopin thugen thei hi.

* Ankuang na uumkhop uh ciangin amau sawk masa lo-in sawkpualpual kei in.
Teek zahtakte in amau omloh-hun nangawnin suakhia masa lo-in nelo uh hi.

* Khangthakhun hi ci-in , Teek ompipi-in salung sakal, aakgilzial cih khawng
nemuaimuai se kei in. Taangtawng aa kipan khanghaamte zahtakna aa
kizang Pupa Ngeina ahih ciangin amit uh dong ding hi.

* Nazi leh natate muhna-ah Teekte thusimlohna langsak kei in. Pii leh Puu
zahtak ding ahilam musak thei sak in. A sisan sungah guang inla pantah in.
Nang zong Teek nahihhun hong tung ding a, agah na-aat ding hi.

* Natate ama tapmin tawh selnoh kei in. Zumlawh ding aa muhdahna piang
ding hi.
* Mihonpi mai-ah na Teekte thanemna ciamnuih gualnopn-in zang kei in.
* Teekte suankhia-in amau lamsa innsungah teeng kei in. Nasuan nakhakte in
zong nang tungah hong bawl kha ding hi.

Pianna na Nu leh na Pa lungdam leh a kamsungpanin thupha tampi pusuak thei hi. Khasia leh zong samsiatna pusuak thei hi. Tua pen vantung pan aa kipia thuneihna ahi hi.

Galkap khat in gamsungah sa tampi man hi. A Nu a Pa omlo ahi ciangin salung-sakal nengam lo hi. Hangkeu-in koihkoih hi. Kumguk a cin ciangin ciah aa inn tunpih hi. A Pa in a ta itna leh zahtakna a muh ciangin, lungdam a, sialtal golmahmah khattawh ai hi. Sakhi pum-30 sangin sialtal golzawlai ding hi. Nu leh Pa hong itna tehpih ding omlo hi.

" Tate aw Pasian deihna tawh kituakin nu leh Pa thu mang un. Nu leh Pa
thumanna in Pasian deihna ahi hi.
" Zahtakna tawh na Nu na Pa khoi in. Nang in nateenna gamah nuamsa in
nakhansauna dingin thuciam ahi khapna tawh kipawl thukhamte lakah thupi
pen hi. Ephet 6:14.




Thang siangh. zogampalpi@yahoo.com