Friday, July 25, 2008

BANGKUA-NUAM SUAHNA. [ iii ].

INNLUAHZA LEH NGIMNA.

Innluah Ngeina pen Laisiangtho sungah Ngeina-kipin kikoih hi. Pasian in tuavan a suatmite tungah innsung leh bangkua-sung vaan ding thamlo-in Biakna tawh kisai Siampi-nasep zong pia hi. Pasian sehna bangin innluah vangik a puakleh, puakzawhna ding thupha zong pia hi. Tua vangik puanuam lote pen Pasian ngimna langpangin sehpah mawk hi.

Zomite Ngeina sungah a tamzaw ta-upa innluah sak uh hi. Nautumpen a luahsak zong om a, muibun lo ahihmanin a kheel tamzaw hi. Innluahte in Go leh Gam tom ding bek hilo-a, nuteek pateek khoi ding leh, pianpih sanggamte kep vangik lianpi kisuan ahi hi.

Uuzaw Lungsim.

Uu-zawte inn kiluahsak banah tua innluah-van puazo uu-zawte pen zahtakna leh pahtawina kipia hi. Tua ahih ciangin uu-zawte nakpi-in thukhual kul hi. Thukhual zolote in tua vangik puazo lo pahmawk uh hi. Tua hi-a lungsim-hoih nei-a thukhualte pen Uuzaw-lungsim kici hi. A Nu leh a Pa tungah kamngeih-kamkhum zat kul hi. Sanggamte huaitheihna lungsimpha neih kul hi. Pianpih sanggam a Nu, a Pa leh a Zi kikaalah a tawntungin kilemna-mang sep kul hi. Thukhen-mang bangin a omleh uuzaw seemzo lo hi. Kilemna-mang a sepciang bekin uuzaw cingzo pan hi.

Zomite in Innluah Ngeina hoihmahmah kinei hi. Amau-hun ngeina zui-in uuzawte leh nauzawte in amau-panmun ciatah kokimtakin gam le-u bangkua nopci a, innluahpa pen kumpino khattawh kibang hi. Lungsim-picing uuzaw bangkua sungah sanggam uu leh nau leengla kiphathuak den hi. Zu leh sa tawh kidiah a, inntual meikhu tawlnga lo hi. Jerusalem Biakna-tau tawh kibang a, samuinam tawlnga lo hi. UUzaw-lungsim nei kumpi pen kumpi-hoih ahi hi. Bangkua hoihleh khuasung hoih hi. Khuasung hoihleh gambuppi hoih hi.

a. Damtui kuulthuk limngan zuan aa singcin paal phialvan bawm e...
b. Lunmang hawmsiam zataan bawm a, ciin hawmsiam tuai in bawm e..

Uuzaw-puak Vante.

* A Nu a Pa vaak ding hi.
* Sanggam pasalte inntuan ding hi.
* Sanggam numeite mokhak ding hi. Mosa gawh ding hi.
* Kolbulh-khauhen hun ciang leh dongtan hunin dinpih ding hi.
* Sanggam amautha tawh dingzo lote domin keem ding hi.
* Sanggam numei nuakik meigongte khoih ding hi.
* Moman ne ding hi.
* Sanggam Innmang [ innmong ] a omleh gam tom ding hi.

Sanggamte panmun.

* Bangkuasung anneek-tuidawn tasamlo dingin panpih ding hi.
* Innma-loma tasam saklo ding hi.
* Inn kikhen matengin sumnu-sumpa amuh khempeuh a uu khutsung tun ding hi.
* A uu inntawh a kikhenkhiat matengin sila-hoihte bangin bangkuapi hung ding hi.

Uuzawpa kidophuai thu pawlkhat.

* Na Zi muhin innkuanpihte thuhilh ken. Na-itna na Zi musak tawntung in.
* Na Zi hong muapsim thu tawh na innkuanpihte nawt pahpah kei in.
* Na Sanggamte tawh na omkhopzah saangaa tamzaw na Sunghte kiangah tualbial kei in.
* Na Nu na Pa leh na sanggamte lungkimna ding deihmanin amaute mai-ah na Zi thuhilh ken.
Hong zothawh sak khading hi.
* Na Nu na Pa leh nasanggamte huzaap tawh na Zi ciahin sawl ngei kei in.
* Innkuanpihte leh na Zi kikaalah thukhenmaang seem kenla, kilemna-maang seemzaw in.
* Naupangte a tapmin tawh ko kei in. Teek simmawhna leh Nu leh Pa zahtak lohna ahih ciangin
hoihlo hi. Natate in a Pi leh a Pu thusimlohna-in nei ding uh hi.
* Nu leh Pa zawngkhalna leh thanemna hangin neu-et kei in. Amau laihding midang kiguang
theilo ding hi.
* Khangham zahtakna zangkhai ngaihsut kei in. Tua bangin natate gamta leh nalungsim vut ding
hi. Natate hong bawldan ding na-uut bangin na Nu na Pate tungah bawl masa in.
* Na Zi leh natate muhna-ah Nu leh Pa tutlaitakin suankhia kei in. Tutna tungah natut laitakin
na Nu ahi-a na Pa ahi zongin tutna neilo-in a omleh awn in. Nang hong cing Pasian vantungmite
lungdam ding uh hi.
* Bangkua-sung tawh kisai Vaiphupite-ah Nu leh Pa leh sanggam-muante theihloh-in na Zi
bek tawh thusim tuamneih kei in. [ Numei thukhenna pen a siangtheilo buaina tam
thei zaw hi.]

Hih thute kidawmzo leeng uuzaw-van puaklah omlo ding hi. Thusia beingeilo ahitei hangin innkuan kibalkekna ciangdong tunglo ding hi. Tua vangik puanuamlote in luah dingte zong lunggulh kei hen. Uuzaw-lungsim nei a, thukhualte bangkua nopci a, mikhempeuh in zahtak hi. Vantunggam maleep ahi hi.

USA leh Europe gam bangaa a khangto munte ah innluah a tuamin seh nawnlo uh hi. Khang kilumlet hi. Leitung kiheizia lamdang hi. Khangthakte in a taanglai ngeina puanuam nawnlo uh hi. Savun umlui leh leenggah-zuthak mah bang ahi hi. Kuamah Nu leh Pa khual tamlo hi. Innluahvan a puak hangin khual tuan lo hi. thudonin neilo a, nunghei nuam beeklo hi. Mote zong amauguak aa ding dingin hong kiging khol uh hi. Leitung kilumlet a khang kidang ahihciangin lampi-dang zon kul hi.

Nu leh Pate inzong teekhun aading khualkhol kisam hi. Sungaa piang tate pen thalsuan-teisuan aa suanding hun hinawnlo hi. Ih muanpen tate zong gal-sehuaipen suak thei hi. Amau leh amau dinkhopna ngahzolo zong tampi om hi.

Innkuanpih naneih aa kipan nazon zawhloh-hun leh nasep zawhnawnloh hun aa ding nakhual kul hi. Mipilgamte in a tate kum-18 a phakdong tavuan la uh hi. Gam-upadi in koihpah hi. Ta a piangzahzah mawklak lo uh hi. Ta nih pan thumciang bangbek la hi. Chinagam leh Japan gamah takhat in ciangtan uh hi. Kum-18 a cin ciangin innpan paikhiasak hi. Amautha tawh dingsak hi. Amau etkik ding zong lamen selo hi.

A tate zong Nu leh Pa vakna dingin patau lo hi. Nu leh Pa lamsa inn leh lote zong buaipih nawnlo pah hi. Tua ahih ciangin Nu leh Pate zong inn leh lo-in tasam nawn lo hi. Tate inntuam aa a omkim khitin zong thahaatlai ahih ciangin na tampi seemzo a, a teekkhit hun aading zongtawh kicing hi.

Nu leh Pa hawlkhia inntuansak cih zong omlo hi. Neihteng luah aa vaaklo cihzong om thei lo hi. A Nu leh a Pa pen amau a iitpen khattawh omkhawm ahihciangin nuntak tasam lo hi. Zi naneih aa kipan nateekhun aading khual khol un.

Tate pen Go leh Gamh ih luahsak sangin pilna guanzo leeng amau khansung nuntakzonna mapai zaw ding hi. Pilna pen Gamh hoihpen leh a manphapen ahi hi. Ei aa-in zong buaina tawm zaw ding hi. Mohoih lunggulh luat zong kisamlo ding hi. Teekhon, mohon cih gentheihna kolpi panin kisuakta ding hi.

Thang Siangh. zogampalpi@yahoo.com

No comments: